Kleuren en kleurcontrast

Wat is de betekenis van kleur en hoe deze te hanteren in informatievoorzieningen.
De contrastwaarde tussen ondergrond en tekst bepaald de manier van lezen, bij een lage contrastwaarde is de tekst minder goed te lezen dan bij een hogere contrastwaarde.
Het uitgangspunt bij bewegwijzering is dat de informatie een goed contrast heeft met de omgeving en dat het bord (informatiedrager) een goed contrast heeft met tekst.

Basis van kleuren; kleurenwiel

De van Zwiterse origine ontwerper Jonannes Itten ontwikkelde het kleurenwiel. Een schematische organisatie van 12 kleur tonen in een cirkel, welke onderlinge relatie laat zien. De kleuren zijn op de volgende wijze getoond;

• Primaire kleuren; blauw, rood en geel
• Secundaire kleuren; groen, oranje en violet
• Complementaire kleuren; rood-oranje, rood-violet, geel-oranje, geel-groen, blauw-violet en blauw-groen.

Goethe’s Theory of Colours is de eerste schematische studie naar de psychologische effecten van kleur (1810). Zijn bevindingen leidde tot een symmetrische opzet van zijn kleurenwiel, “for the colours diametrically opposed to each other… are those which reciprocally evoke each other in the eye.” (Goethe, Theory of Colours, 1810)
Wikipedia

Een kleurenwiel is een abstracte illustratie van de kleurtonen in een cirkel welke de relatie tussen primaire en secundaire kleuren laat zien, alsmede de complementaire kleuren. De vergaande kennis over het kleurenwiel wordt toegepast bij het samenstellen van kleuren schema voor ontwikkeling van bewegwijzering/wayfinding systemen.

Kleurcontrast door onderzoek

In het boek wayfinding Arthur & Passini 1992 is een methode voor het berekenen van een kleurcontrast weergegeven. De berekening is gebaseerd op licht reflectie (LR) in percetages voor elke van de twee kleuren die gebruikt worden in een ontwerp.
Door het aftrekken van de donkere kleur van de lichte kleur, gedeeld door de licht reflectie x (maal) 100, geeft de uitkomst in kleurcontrast. Indien het kleurcontrast 70 of hoger is kan de leesbaarheid van een tekst worden gegarandeerd. Indien het kleurcontrast lager is, is die kleuren combinatie niet aan te raden voor bewegwijzering.

Kleurcontrast voorbeelden en betekenis

Zwart wordt geassocieerd met krachtig, elegantie, formeel en ook met dood, slecht en mysterie.

Met een zware achtergrond, lijkt het of de letters een hoger contrast hebben. Let op dat de letters niet overschaduwd worden door de donkere achtergrond kleur. Een zeer hoge contrastwaarde is gele letters op een zwarte achtergrond, dit werkt goed vooral met grote letters/cijfers.

Toepassingen: Vliegveld bewegwijzering, kantoren, grote ruimten, hotels en voor binnengebruik.

Wit wordt geassocieerd met licht, onschuldig en puurheid. Vanuit de psychologie is wit de kleur van perfectie. Witte achtergronden kan met veel andere kleuren gecombineerd worden, let op dat een witte achtergrond kan ‘wegvallen’ in een omgeving.

Toepassingen: Museum wayfinding, kantoren, landmarks, winkelen, ziekenhuis bewegwijzering voor binnen en buitengebruik.

Rood wordt geassocieerd met vuur, bloed, alsmede energie, gevaar en kracht. Tevens kan rood ook gezien worden als passie, verlangen en liefde.

Rood wordt vaak gebruikt voor gevareninformatie. Een signaal van waarschuwing en LET OP!. Gevarenborden hebben vaak een rode achtergrond en/of rode rand met witte/gele teksten, tevens voorzien van pictogram.

Toepassingen: gevaren/waarschuwingborden, publieke ruimtes, voor binnen en buiten gebruik.

Geel wordt geassocieerd met de zon, vreugde, blijheid, intellect en energie.

Een gele achtergrond valt het beste op in omgevingen. Het geeft een helder signaal in combinatie met zwarte letters. Gele bebording wordt veel toegepast bij omleidingen en of tijdelijke routes.

Toepassingen: Vliegveld bewegwijzering, autoweg bebording, publieke ruimtes voor binnen en buiten gebruik.

Blauw wordt geassocieerd met water en lucht. Vaak ook in relatie tot diepte en stabiliteit, de kleur blauw symboliseert vertrouwen, loyaliteit, wijsheid, zekerheid, intelligentie en meer.

Blauw wordt doorgaans gezien als een van de meeste betrouwbare kleuren. Een blauwe achtergrond met witte letters geeft een hoog contrast, wat resulteert in leesbare teksten.

Toepassingen: Weg bewegwijzering, trein/metro bewegwijzering, hotel signage, winkel, publieke ruimtes en voor binnen en buiten gebruik.

Zilver (metaal) wordt geassocieerd met robuust als onderdeel van de omgeving. Bij metaal is de inkijkhoek van belang voor een contrastwaarde. Hierdoor is de formule niet altijd van toepassingen, testen van de kleurcontrasten helpt bij het vaststellen van de juiste contrastwaarde.

Toepassingen: Museum bewegwijzering, kantoren, naamplaten, publieke ruimte en voor binnen en buiten gebruik.

Lettertypen en kleurcontrast

Kleurcontrast is belangrijk, maar ook de vormgeving en lettertypen. Een bold lettertype kan de achtergrond kleur ‘wegdrukken’ zoals een light lettertype overschaduwd kan worden door de achtergrond. Medium en Regular zijn doorgaans juiste keuzes voor het tonen van informatie voor bewegwijzering/wayfinding systemen.